چگونه به کودکان درباره مرگ توضیح دهیم؟

محصولات

چگونه به کودکان درباره مرگ توضیح دهیم؟
128
گروه بهداشتی فیروز

 

با اینکه پدرومادرها همیشه سعی می‌کنند فرزندان‌شان را از اندیشیدن به مرگ دور نگه دارند، به هر حال، کودکان در طول زندگی با این پدیده مواجه می‌شوند، چه بعد از مردن ماهی و جوجه و حیوان خانگی و چه از طریق تماشای مرگ آدم‌ها در برنامه و فیلم‌های تلویزیونی که اتفاقا اغلب با خشونت همراه است. بنابراین، همه بچه‌ها درباره مرگ فکر می‌کنند و دغدغه و سؤال درباره آن، بخشی طبیعی از رشد هر کودک است. سوگواری در کودکان با بزرگسالان بسیار متفاوت است، چرا که کودکان درک درستی از مرگ ابدی ندارند. توجه داشته باشید که کودکان ۲ تا ۶ ساله بسیار خودمحور هستند، آنچه را در لحظه تجربه می‌کنند، درک می‌کنند و نمی‌توانند دیدگاه دیگران را در نظر بگیرند.

درک کودکان از مرگ

فرزندان در این مرحله از عمر، درک ناقصی از چهار عنصر کلیدی مرگ دارند:

 

۱- آنها درنمی یابند که مرگ غیرقابل بازگشت است و پیکر فرد مرده دیگر زنده نخواهد شد.

۲- کودکان نمی‌فهمند که مرگ برای همگان اجتناب‌ناپذیر است و تمام موجودات زنده سرانجام خواهند مرد.

۳- درکی ندارند که پس از مرگ، تمام نشانه‌های زندگی در فرد متوقف می‌شود (یعنی دیگر نمی‌تواند غذا بخورد، احساس کند، یا بفهمد…)

۴- مرگ را نتیجه یک رویداد خاص مانند بیماری، پیری یا حادثه می‌پندارند.

 

از سوی دیگر، کودکان جهان را بر اساس تجربیات خود تفسیر می‌کنند و مرگ را با تعابیری همچون خواب، جدایی یا آسیب توجیه می‌نمایند. فرزندان در سنین ۷ تا ۱۰ سالگی به تدریج به همیشگی‌بودن مرگ پی می‌برند، اما آن را برای خود متصور نیستند و فکر می‌کنند تنها افراد مسن خواهند مرد. با این حال، در نوجوانی درک آنها از مرگ کامل می‌شود. به طور کلی، درک بچه‌ها از مرگ رابطه‌ای مستقیم با سن‌شان دارد. اما تجربه مرگ عزیزان یا حیوانات خانگی، به ویژه در سنین ۳ تا ۶ سالگی، فهم آن‌ها را از مرگ تسریع می‌بخشد.

 

واکنش و درک کودکان از مرگ 

درک کودکان از مرگ

وقتی که کودکان در هر سنی، یکی از بستگان و عزیزان‌شان به ویژه پدرومادرشان را از دست می‌دهند، در معرض مشکلات رفتاری و عاطفی مانند افسردگی قرار می‌گیرند.

واکنش‌های فوری کودکان به مرگ عزیزان شامل موارد زیر می‌شود:‌ اضطراب شدید، گریه و تحریک‌پذیری، وابستگی شدید، افزایش پرخاشگری، کابوس و مشکلات خواب، ترس از آسیب، شب‌ادراری و مشکلات مربوط به دستشویی رفتن، بی‌اشتهایی، بی‌قراری، از دست دادن تمرکز و مشکلات در مدرسه و یادگیری.

درک کودکان از مرگ و عکس‌العمل آنها به مرگ به سن، شخصیت و نحوه از دست‌دادن عزیزان بستگی دارد. حمایت خانواده برای کمک به کودکان در این شرایط حیاتی است.

 

حضور کودکان در مراسم خاکسپاری

پژوهش‌ها نشان می‌دهند، نباید کودکان را از حضور در مراسم خاکسپاری محروم کرد، البته توجه داشته باشیم، نباید آن‌ها را مجبور به شرکت نیز نمود. بهتر است به فرزندان گفته شود حضور در مراسم اختیاری است و از آن‌ها خواسته شود خودشان تصمیم بگیرند. چنانچه کودکی تمایل به حضور در مراسم خاکسپاری داشت، باید او را از لحاظ روانی آماده کرد و به طور دقیق توضیح داد که چه رویدادی رخ خواهد داد. همچنین یکی از بستگان یا دوستان صمیمی باید مسئولیت همراهی و نظارت بر کودک را برعهده گرفته و در صورت ناراحتی شدید او را از محل مراسم خارج نماید.

 

در توضیح مفهوم مرگ به کودکان، توصیه می‌شود:

  • دلایل مرگ را به زبان ساده بیان کنید. مثلا بگویید “پدربزرگ خیلی پیر شده بود و بدنش دیگر نمی‌توانست کار کند.”
  • اگر فرد فوت شده قبلا بیمار بوده، به کودک اطمینان دهید که ابتلا به بیماری‌های معمولی لزوما به معنای مرگ نیست. تاکید کنید که افراد از بسیاری بیماری‌های جزئی مثل سرماخوردگی بهبود پیدا می‌کنند.
  • بگویید همه موجودات زنده سرانجام می‌میرند و مرگ بخشی طبیعی از چرخه زندگی است.
  • به طور ساده درباره مراسم خاکسپاری و سوگواری توضیح دهید.

 

چند راهکار برای توضیح مرگ به کودک

بیان احساسات و سوگواری

در مورد بیان احساسات و سوگواری لازم است به برخی موارد توجه داشته باشید:

سوگواری بخش مهمی از فرایند التیام برای کودکان و بزرگسالان است. فرزندتان را با اندوه بیش از حد وحشت‌زده نکنید، اما از صحبت درباره‌ی احساساتتان هم پرهیز نکنید. توضیح دهید که بزرگسالان هم گاهی گریه می‌کنند و شما هم ناراحتید چون دلتان برای عزیز از دست رفته تنگ شده است. کودک به شدت از تغییرات روحیه‌ی شما متاثر می‌شود، پس احساساتتان را مخفی نکنید. با ابراز همدلی و صبور بودن، به کودک کمک کنید غم از دست دادن عزیز را پردازش کند.

 

ذهن فرزندتان را گمراه نکنید

وقتی می‌خواهید با کودک‌تان در مورد مرگ صحبت کنید از تشبیهات گمراه‌کننده به هیچ‌وجه استفاده نکنید. به عنوان مثال، – از بیان عباراتی مانند “به خواب ابدی رفته” یا “در آرامش خوابیده” خودداری کنید. این‌ها برای کودکان گیج‌کننده و مبهم هستند.

تعابیری مانند “به یک جای دور رفته” را هم نگویید. کودک ممکن است فکر کند شما هم وقتی بیرون می‌روید دیگر برنمی‌گردید. به جای آن بگویید “فلان‌شخص مرده” است. بدن او دیگر کار نمی‌کند. او دیگر برنمی‌گردد. به زبان ساده توضیح دهید که مرگ یعنی پایان حیات و توقف کارکرد بدن. از القای ترس‌های غیرضروری در کودک خودداری کنید.

 

گفتگوی مذهبی با کودک

اگر می‌خواهید در زمان گفتگو با کودک از مفاهیم مذهبی استفاده کنید باید به نکات زیر توجه داشته باشید:

– در مورد موضوعاتی مانند خدا و بهشت با احتیاط و دوراندیشی صحبت کنید.

– سعی کنید صحبت‌هایتان منطبق بر اعتقادات مذهبی خودتان باشد.

– مراقب باشید کلماتی که برای تسلی خاطر کودک بیان می‌کنید، او را گیج و سردرگم نکند.

– سعی کنید به جای القای ایده‌های خاص، صرفاً به سؤالات کودک گوش دهید و پاسخ مناسب بدهید.

– از القای ترس‌های غیرضروری در کودک خودداری کنید.

– بیش از ظرفیت درک کودک توضیح ندهید. ساده و مختصر صحبت کنید.

 

 

پرهیز از ارزش‌گذاری

در توضیح مفهوم مرگ به کودکان، از ارزش‌گذاری متوفی خودداری کنید. نگویید کسی که مرده حالا خوشحال است. ممکن است کودک را مضطرب کند که چرا در حالی که بقیه ناراحتند، فرد فوت شده خوشحال است.

یا نگویید فرد به خاطر خوب بودنش مرده و به بهشت می‌رود. کودک ممکن است نگران شود که آیا او هم باید بمیرد تا به بهشت برود. به جای آن، بگویید همه ما ناراحتیم که فلانی دیگر اینجا نیست اما دانستن اینکه الان با خداست برایمان آرامش‌بخش است.

سعی کنید بدون القای ترس و نگرانی، توضیح مختصر و ساده‌ای در مورد مرگ و فرد فوت‌شده بدهید و به هیچ‌وجه، بیش از ظرفیت درک کودک توضیح ندهید. با حوصله و همدلی نگرانی‌های احتمالی او را برطرف کنید.

 

 

مرگ حیوانات هم مهم است.

به هیچ‌عنوان و هرگز، مرگ حیوان خانگی را دست کم نگیرید. توجه داشته باشید، مرگ حیوانات خانگی، اولین تجربه مرگ برای کودک است و می‌تواند بسیار غم‌انگیز باشد. به کودک‌تان، نگویید ناراحت نباش چون این به او القا می‌کند که غمش نامعقول است.

بلکه، با فرزندتان ابراز همدردی کنید و حتی انتظار سوگواری طولانی مدت مانند مرگ انسان داشته باشید.

انتظار سوال‌های مکرر داشته باشید و با صبر و حوصله پاسخ دهید.  اجازه دهید کودک احساساتش را آزادانه بروز دهد.

در نهایت، با مراسمی مناسب سن کودک، به او کمک کنید غم از دست دادن حیوان خانگی‌اش را پردازش کند

 

برنامه‌ریزی برای بازگشت به زندگی عادی

پس از مراسم و سوگواری، برای بازگشت کودک‌تان به برنامه عادی روزانه حتما برنامه‌ریزی کنید. توصیه می‌کنیم به نکات زیر توجه داشته باشید:

  • تا حد امکان سعی کنید برنامه‌ها و فعالیت‌های روزانه کودک را حفظ کنید. این موضوع، به او احساس آرامش و امنیت می‌دهد.
  • کودک باید به موقع بخوابد و از خواب بیدار شود، غذا بخورد و به مهد یا مدرسه برود.
  • اگر کودک از اخبار و رویدادهای ناگوار متأثر می‌شود، به او اطمینان دهید که شما مراقب و پشتیبانش هستید.
  • تأکید کنید، که فرد یا حیوان‌خانگی فوت‌شده دیگر چیزی را احساس نمی‌کند و نیاز فیزیکی ندارد.
  • با صبر و حوصله به سؤالات پشت‌سرهم کودک‌تان پاسخ دهید و او را آرام کنید.
  • هرچه سریع‌تر برنامه‌ی منظم را از سر بگیرید تا به کودک احساس ثبات بدهد.

 

 

 

مطالب مرتبط

حضور مجموعه گروه بهداشتی فیروز در اولین نمایشگاه کار استان قزوین 29 اردیبهشت 1403
حضور نماینده گروه بهداشتی فیروز در همایش هم‌بینایی و زیستی نو در کرمان 19 اردیبهشت 1403
حضور گروه بهداشتی فیروز در سی و یکمین نمایشگاه بین المللی ایران بیوتی و کلین 29 فروردین 1403
حضور معاون هماهنگی کسب و کار وزارت صمت در گروه بهداشتی فیروز 16 اسفند 1402
تجلیل از مدیر عامل گروه بهداشتی فیروز در هشتمین دوره جایزه ملی امین‌الضرب 13 اسفند 1402
حضور نماینده گروه بهداشتی فیروز در اولین رویداد سراسری نابینایان و تحول دیجیتال 2 اسفند 1402

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

چگونه به کودکان درباره مرگ توضیح دهیم؟
128
گروه بهداشتی فیروز

 

با اینکه پدرومادرها همیشه سعی می‌کنند فرزندان‌شان را از اندیشیدن به مرگ دور نگه دارند، به هر حال، کودکان در طول زندگی با این پدیده مواجه می‌شوند، چه بعد از مردن ماهی و جوجه و حیوان خانگی و چه از طریق تماشای مرگ آدم‌ها در برنامه و فیلم‌های تلویزیونی که اتفاقا اغلب با خشونت همراه است. بنابراین، همه بچه‌ها درباره مرگ فکر می‌کنند و دغدغه و سؤال درباره آن، بخشی طبیعی از رشد هر کودک است. سوگواری در کودکان با بزرگسالان بسیار متفاوت است، چرا که کودکان درک درستی از مرگ ابدی ندارند. توجه داشته باشید که کودکان ۲ تا ۶ ساله بسیار خودمحور هستند، آنچه را در لحظه تجربه می‌کنند، درک می‌کنند و نمی‌توانند دیدگاه دیگران را در نظر بگیرند.

درک کودکان از مرگ

فرزندان در این مرحله از عمر، درک ناقصی از چهار عنصر کلیدی مرگ دارند:

 

۱- آنها درنمی یابند که مرگ غیرقابل بازگشت است و پیکر فرد مرده دیگر زنده نخواهد شد.

۲- کودکان نمی‌فهمند که مرگ برای همگان اجتناب‌ناپذیر است و تمام موجودات زنده سرانجام خواهند مرد.

۳- درکی ندارند که پس از مرگ، تمام نشانه‌های زندگی در فرد متوقف می‌شود (یعنی دیگر نمی‌تواند غذا بخورد، احساس کند، یا بفهمد…)

۴- مرگ را نتیجه یک رویداد خاص مانند بیماری، پیری یا حادثه می‌پندارند.

 

از سوی دیگر، کودکان جهان را بر اساس تجربیات خود تفسیر می‌کنند و مرگ را با تعابیری همچون خواب، جدایی یا آسیب توجیه می‌نمایند. فرزندان در سنین ۷ تا ۱۰ سالگی به تدریج به همیشگی‌بودن مرگ پی می‌برند، اما آن را برای خود متصور نیستند و فکر می‌کنند تنها افراد مسن خواهند مرد. با این حال، در نوجوانی درک آنها از مرگ کامل می‌شود. به طور کلی، درک بچه‌ها از مرگ رابطه‌ای مستقیم با سن‌شان دارد. اما تجربه مرگ عزیزان یا حیوانات خانگی، به ویژه در سنین ۳ تا ۶ سالگی، فهم آن‌ها را از مرگ تسریع می‌بخشد.

 

واکنش و درک کودکان از مرگ 

درک کودکان از مرگ

وقتی که کودکان در هر سنی، یکی از بستگان و عزیزان‌شان به ویژه پدرومادرشان را از دست می‌دهند، در معرض مشکلات رفتاری و عاطفی مانند افسردگی قرار می‌گیرند.

واکنش‌های فوری کودکان به مرگ عزیزان شامل موارد زیر می‌شود:‌ اضطراب شدید، گریه و تحریک‌پذیری، وابستگی شدید، افزایش پرخاشگری، کابوس و مشکلات خواب، ترس از آسیب، شب‌ادراری و مشکلات مربوط به دستشویی رفتن، بی‌اشتهایی، بی‌قراری، از دست دادن تمرکز و مشکلات در مدرسه و یادگیری.

درک کودکان از مرگ و عکس‌العمل آنها به مرگ به سن، شخصیت و نحوه از دست‌دادن عزیزان بستگی دارد. حمایت خانواده برای کمک به کودکان در این شرایط حیاتی است.

 

حضور کودکان در مراسم خاکسپاری

پژوهش‌ها نشان می‌دهند، نباید کودکان را از حضور در مراسم خاکسپاری محروم کرد، البته توجه داشته باشیم، نباید آن‌ها را مجبور به شرکت نیز نمود. بهتر است به فرزندان گفته شود حضور در مراسم اختیاری است و از آن‌ها خواسته شود خودشان تصمیم بگیرند. چنانچه کودکی تمایل به حضور در مراسم خاکسپاری داشت، باید او را از لحاظ روانی آماده کرد و به طور دقیق توضیح داد که چه رویدادی رخ خواهد داد. همچنین یکی از بستگان یا دوستان صمیمی باید مسئولیت همراهی و نظارت بر کودک را برعهده گرفته و در صورت ناراحتی شدید او را از محل مراسم خارج نماید.

 

در توضیح مفهوم مرگ به کودکان، توصیه می‌شود:

  • دلایل مرگ را به زبان ساده بیان کنید. مثلا بگویید “پدربزرگ خیلی پیر شده بود و بدنش دیگر نمی‌توانست کار کند.”
  • اگر فرد فوت شده قبلا بیمار بوده، به کودک اطمینان دهید که ابتلا به بیماری‌های معمولی لزوما به معنای مرگ نیست. تاکید کنید که افراد از بسیاری بیماری‌های جزئی مثل سرماخوردگی بهبود پیدا می‌کنند.
  • بگویید همه موجودات زنده سرانجام می‌میرند و مرگ بخشی طبیعی از چرخه زندگی است.
  • به طور ساده درباره مراسم خاکسپاری و سوگواری توضیح دهید.

 

چند راهکار برای توضیح مرگ به کودک

بیان احساسات و سوگواری

در مورد بیان احساسات و سوگواری لازم است به برخی موارد توجه داشته باشید:

سوگواری بخش مهمی از فرایند التیام برای کودکان و بزرگسالان است. فرزندتان را با اندوه بیش از حد وحشت‌زده نکنید، اما از صحبت درباره‌ی احساساتتان هم پرهیز نکنید. توضیح دهید که بزرگسالان هم گاهی گریه می‌کنند و شما هم ناراحتید چون دلتان برای عزیز از دست رفته تنگ شده است. کودک به شدت از تغییرات روحیه‌ی شما متاثر می‌شود، پس احساساتتان را مخفی نکنید. با ابراز همدلی و صبور بودن، به کودک کمک کنید غم از دست دادن عزیز را پردازش کند.

 

ذهن فرزندتان را گمراه نکنید

وقتی می‌خواهید با کودک‌تان در مورد مرگ صحبت کنید از تشبیهات گمراه‌کننده به هیچ‌وجه استفاده نکنید. به عنوان مثال، – از بیان عباراتی مانند “به خواب ابدی رفته” یا “در آرامش خوابیده” خودداری کنید. این‌ها برای کودکان گیج‌کننده و مبهم هستند.

تعابیری مانند “به یک جای دور رفته” را هم نگویید. کودک ممکن است فکر کند شما هم وقتی بیرون می‌روید دیگر برنمی‌گردید. به جای آن بگویید “فلان‌شخص مرده” است. بدن او دیگر کار نمی‌کند. او دیگر برنمی‌گردد. به زبان ساده توضیح دهید که مرگ یعنی پایان حیات و توقف کارکرد بدن. از القای ترس‌های غیرضروری در کودک خودداری کنید.

 

گفتگوی مذهبی با کودک

اگر می‌خواهید در زمان گفتگو با کودک از مفاهیم مذهبی استفاده کنید باید به نکات زیر توجه داشته باشید:

– در مورد موضوعاتی مانند خدا و بهشت با احتیاط و دوراندیشی صحبت کنید.

– سعی کنید صحبت‌هایتان منطبق بر اعتقادات مذهبی خودتان باشد.

– مراقب باشید کلماتی که برای تسلی خاطر کودک بیان می‌کنید، او را گیج و سردرگم نکند.

– سعی کنید به جای القای ایده‌های خاص، صرفاً به سؤالات کودک گوش دهید و پاسخ مناسب بدهید.

– از القای ترس‌های غیرضروری در کودک خودداری کنید.

– بیش از ظرفیت درک کودک توضیح ندهید. ساده و مختصر صحبت کنید.

 

 

پرهیز از ارزش‌گذاری

در توضیح مفهوم مرگ به کودکان، از ارزش‌گذاری متوفی خودداری کنید. نگویید کسی که مرده حالا خوشحال است. ممکن است کودک را مضطرب کند که چرا در حالی که بقیه ناراحتند، فرد فوت شده خوشحال است.

یا نگویید فرد به خاطر خوب بودنش مرده و به بهشت می‌رود. کودک ممکن است نگران شود که آیا او هم باید بمیرد تا به بهشت برود. به جای آن، بگویید همه ما ناراحتیم که فلانی دیگر اینجا نیست اما دانستن اینکه الان با خداست برایمان آرامش‌بخش است.

سعی کنید بدون القای ترس و نگرانی، توضیح مختصر و ساده‌ای در مورد مرگ و فرد فوت‌شده بدهید و به هیچ‌وجه، بیش از ظرفیت درک کودک توضیح ندهید. با حوصله و همدلی نگرانی‌های احتمالی او را برطرف کنید.

 

 

مرگ حیوانات هم مهم است.

به هیچ‌عنوان و هرگز، مرگ حیوان خانگی را دست کم نگیرید. توجه داشته باشید، مرگ حیوانات خانگی، اولین تجربه مرگ برای کودک است و می‌تواند بسیار غم‌انگیز باشد. به کودک‌تان، نگویید ناراحت نباش چون این به او القا می‌کند که غمش نامعقول است.

بلکه، با فرزندتان ابراز همدردی کنید و حتی انتظار سوگواری طولانی مدت مانند مرگ انسان داشته باشید.

انتظار سوال‌های مکرر داشته باشید و با صبر و حوصله پاسخ دهید.  اجازه دهید کودک احساساتش را آزادانه بروز دهد.

در نهایت، با مراسمی مناسب سن کودک، به او کمک کنید غم از دست دادن حیوان خانگی‌اش را پردازش کند

 

برنامه‌ریزی برای بازگشت به زندگی عادی

پس از مراسم و سوگواری، برای بازگشت کودک‌تان به برنامه عادی روزانه حتما برنامه‌ریزی کنید. توصیه می‌کنیم به نکات زیر توجه داشته باشید:

  • تا حد امکان سعی کنید برنامه‌ها و فعالیت‌های روزانه کودک را حفظ کنید. این موضوع، به او احساس آرامش و امنیت می‌دهد.
  • کودک باید به موقع بخوابد و از خواب بیدار شود، غذا بخورد و به مهد یا مدرسه برود.
  • اگر کودک از اخبار و رویدادهای ناگوار متأثر می‌شود، به او اطمینان دهید که شما مراقب و پشتیبانش هستید.
  • تأکید کنید، که فرد یا حیوان‌خانگی فوت‌شده دیگر چیزی را احساس نمی‌کند و نیاز فیزیکی ندارد.
  • با صبر و حوصله به سؤالات پشت‌سرهم کودک‌تان پاسخ دهید و او را آرام کنید.
  • هرچه سریع‌تر برنامه‌ی منظم را از سر بگیرید تا به کودک احساس ثبات بدهد.

 

 

 

مطالب مرتبط

حضور مجموعه گروه بهداشتی فیروز در اولین نمایشگاه کار استان قزوین 29 اردیبهشت 1403
حضور نماینده گروه بهداشتی فیروز در همایش هم‌بینایی و زیستی نو در کرمان 19 اردیبهشت 1403
حضور گروه بهداشتی فیروز در سی و یکمین نمایشگاه بین المللی ایران بیوتی و کلین 29 فروردین 1403
حضور معاون هماهنگی کسب و کار وزارت صمت در گروه بهداشتی فیروز 16 اسفند 1402
تجلیل از مدیر عامل گروه بهداشتی فیروز در هشتمین دوره جایزه ملی امین‌الضرب 13 اسفند 1402
حضور نماینده گروه بهداشتی فیروز در اولین رویداد سراسری نابینایان و تحول دیجیتال 2 اسفند 1402

محصولات

محصولات گروه بهداشتی فیروز با دارا بودن بالاترین استانداردهای کیفی در طی تمام سالهای فعالیت، موفق شده تا با جذب اعتماد مشتریان، حضور مداومی در سبد محصولات بهداشتی خانواده ها داشته باشد.

ارتباط با ما

گروه بهداشتی فیروز

گروه بهداشتی فیروز

تمامی حقوق مطالب برای “گروه بهداشتی فیروز”محفوظ است و هرگونه کپی برداری بدون ذکر منبع ممنوع می باشد.

طراحی و اجرا :  گروه بهداشتی فیروز

0:00
0:00