نقش میکروارگانیسم­های مفید روی پوست و مراقبت از آنها

محصولات

نقش میکروارگانیسم­های مفید روی پوست و مراقبت از آنها

 

واحد تحقیق و توسعه فیروز

مقدمه

حتی زمانی که احساس می­کنید خیلی تنهایید، میلیاردها دوست نامرئی و وفادار اطراف شما را احاطه کرده­اند. آنها به شما بسیار نزدیکند، خیلی نزدیکتر از آنکه فکرش را بکنید. در واقع بر روی بدن شما قرا گرفته­اند!

این دوستان نامرئی، باکتری­ها، قارچ­ها و کپک­های بومی پوست ما هستند که از عرق، چربی و سلول­های مرده پوست ما تغذیه می­کنند و در عوض، از ما در برابر باکتری­ها و قارچ­های متعارض محافظت می­نمایند. این ارگانیسم­ها به گونه­ای تمام قسمت­های پوست را فرا گرفته­اند، که جایی برای ارگانیسم­های خارجی و متعارض باقی نمی­گذارند. ارگانیسم­های متعارض می­توانند موجب خارش، قرمزی، ریزش بیش از حد پوست، جوش­های قرمز و سوزش پوست شوند.

متاسفانه این دوستان نامرئی و ارزشمند ما برای زندگی نیاز به یک شرایط تعادلی حساس دارند. عوامل متعددی همچون پرزرواتیوها[۱] (نگهدارنده­ها)، سرمای بیش از حد، نور خورشید، داروها (بخصوص آنتی­بیوتیک­ها) و حتی رعایت بیش از حد[۲] بهداشت می­توانند این تعادل را به هم بزنند. در اثر به هم خوردن این تعادل، تعداد دوستان ما کاهش یافته و جای آنها را ارگانیسم­های متعارض می­گیرند. به این ترتیب، پوست احساس ناراحتی نموده و زیبایی خود را از دست می­دهد. 

فعالیت­های میکروارگانیزم­های مفید پوست

ریزه خواری[۳] در برابر بیماری­زایی[۴]

خارجی­ترین لایه پوست ما از ارگانیسم­های مختلفی تشکیل شده است که عرق، چربی طبیعی و سلول­های مرده پوستمان را به عنوان غذا مصرف می­کنند. این ارگانیسم­ها علاوه بر پاکسازی پوست، از زیبایی و سلامت آن نیز در برابر ارگانیسم­های مضر محافظت می­کنند. ارگانیسم­های مفید و مورد علاقه ما «فلورای ریزه خوار[۵] (ساپروفیتیک)» و ارگانیسم­های مضر و دشمن ما «فلورای بیماری زا[۶] (پاتوژنیک)» می­باشند. در جدول ۱ لیستی از رایج­ترین ارگانیسم­های مفید (ستون چپ) و مضر (ستون سمت راست) به شکل خلاصه معرفی شده است: 

c4b56cvbmagalat217

نخستین سپر حفاظتی[۷]

پوست ما همانند سپری در برابر محیط عمل می­کند. لایه شاخی مانند یک سپر قابل انعطاف عمل نموده، مواد بیگانه را بیرون و آب مورد نیاز را درون بافت پوست نگه می­دارد. اما این تصور درست نیست که فقط لایه شاخی از ما در برابر حملات باکتری­ها محافظت می­کند. بر روی لایه شاخی، لایه محافظ دیگری نیز وجود دارد که جلوی نفوذ بسیاری از ترکیبات را به داخل پوست می­گیرد. این لایه به عنوان یک لایه محافظ فیزیکی عمل نمی­کند، بلکه محافظت آن از نوع رقابتی است.

حفاظت رقابتی[۸]

نخستین سپر حفاظتی در واقع جزئی از بدن ما نیست، بلکه از میلیاردها میکروارگانیسم مفید تشکیل شده است که بر روی پوست ما زندگی می­کنند. این ارگانیسم­ها خودشان را به شرایط طبیعی پوست ما (pH، رطوبت، دما و ….) وفق داده­اند. آنها به پوست صدمه­ای نمی­زنند زیرا به آن احتیاج دارند. پوست ما و این ارگانیسم­های مفید در یک محیط دوستانه با یکدیگر همزیستی[۹] کامل دارند. وقتی یک ارگانیسم بیگانه (مضر) می­خواهد بر روی پوست قرار گیرد، با مشکلات فراوانی روبرو می­شود:

  • اول از همه اینکه شرایط پوست به نفع ارگانیسم­های مفید است نه ارگانیسم­های مضر. ارگانیسم بیگانه با وارد شدن به این محیط همانند اسکیمویی که وارد بیان­های آفریقا شده احساس ناراحتی و پشیمایی می­کند.
  • دوم آنکه ارگانیسم بیگانه وارد محیطی می­شود که در آن میلیاردها ارگانیسم برای خودش غریبه وجود دارد. بنابراین نمی­تواند با آنها دوست شود و در کنار آنها تشکیل کلونی دهد.
  • سوم آنکه میکروارگانیسم­های مفید آن قدر تعدادشان زیاد است که تمام غذاها (عرق، چربی و …) را می­خورند و چیزی برای ارگانیسم­های بیگانه باقی نمی­گذارند. ارگانیسم­های دوستدار ما ارگانیسم­های بیگانه را نمی­کشند بلکه آن قدر زندگی را برایشان سخت می­کنند که شانسی برای بقا و رشدشان باقی نخواهد ماند.

نقش ارگانیسم­های مفید[۱۰]

ارگانیسم­های مفید علاوه بر حفاظت رقابتی که در بالا شرح داده شد، کارهای مفید دیگری نیز می­کنند که از میان آنها می­توان موارد زیر را برشمرد:

  • مشارکت در متابولیسم پوست: ترشح آنزیم­های ضروری (مانند لیپازها)، تولید لاکتیک اسید (مورد نیاز برای برقراری توازن pH)
  • تقویت سیستم ایمنی[۱۱] توسط آنتی­ژن­های سطحی[۱۲]

 تعادل ضروری[۱۳]

وجود نخستین لایه محافظ منوط به بقای ارگانیسم­های مفید و بقای ارگانیسم­های مفید منوط به برقراری شرایط مناسب بر روی پوست می­باشد. بین لایه روئین پوست و ارگانیسم­های مفید تعادل حساسی برقرار است که کوچکترین مزاحمتی می­تواند این تعادل را به هم بزند. در اثر به هم خوردن این تعادل، جمعیت ساکنین سرزمین پوست ما یعنی ارگانیسم­های مفید کاهش یافته و گاهی به طور کامل تخلیه می­گردد. در این شرایط باکتری­های مضر از فرصت استفاده نموده، جای آنها را اشغال و شروع به رشد و تکثیر در سرزمین پوست ما می­کنند. با زیاد شدن جمعیت، این باکتری­های مضر هستند که تعیین می­کنند چه شرایطی باید بر پوست حاکم باشد. شرایط جدید مطلقاً به نفع باکتری­های مفید نیست. بنابراین تعداد باکتری­های مفید رفته رفته کاهش یافته و نهایتاً نخستین لایه محافظ از بین می­رود. عواقب از بین رفتن این لایه محافظ در نمودار زیر به تصویر کشیده شده است: 

magalat216

عوامل برهم زننده این تعادل حساس[۱۴]:

آلودگی هوا

دود و غبارات برخاسته از سیگار

گازهای خارج شده از اگزوز اتومبیل

تغییرات ناگهانی[۱۵] دمای هوا

رفتن از یک اتاق بسیار گرم به سرمای شدید

خارج شدن از ماشین کولردار در هوای بسیار گرم

نور بیش از حد خورشید[۱۶]

جوش­های پوستی ناشی از نور خورشید[۱۷]

سرمای بیش از حد

تشکیل لکه­های قرمز[۱۸] بر روی پوست هنگام اسکی کردن

سن

کودکان: هنوز ارگانیسم­های مفید و ریزه­خوار به حد کافی بر روی پوستشان تشکیل نشده است.

نوجوانان: جوش غرور

خانم­های باردار: تغییرات هورمونی

سالمندان: پوستشان سبوم کمتری ترشح می­کند، در نتیجه تعداد ارگانیسم­های مفید بومی پوستشان کمتر است.

استرس

آکنه بزرگسالان[۱۹]، التهاب در اثر سرما[۲۰]، ورم کهیر[۲۱]

سوء تغذیه[۲۲]

کمبود ویتامین­ها و اسیدهای آمینه ضروری

استفاده از لوازم آرایشی

نگهدارنده­های به کار رفته در محصولات آرایشی، ارگانیسم­های مفید را نیز از بین می­برند.

برخی از محصولات آرایشی pH پوست را تغییر می­دهند.

محصولات آرایشی ممکن است آلوده شده باشند.

اسیدهای آلفا-هیدروکسی باکتری­های مفید را از روی سطح پوست زدوده و موجب بالا رفتن احتمال عفونت و … می­گردند.

استفاده از مواد شیمیایی پاک کننده مورد استفاده در منازل[۲۳]

استفاده از دترجنت­ها موجب زدوده شدن باکتری­های مفید می­گردد.

صابون­های قلیایی موجب تغییر pH پوست و در نتیجه تخریب ارگانیسم­های مفید می­گردد.

استفاده از ضد عفونی کننده­ها[۲۴]

ضد عفونی کننده­ها مانند بنزآلکونیوم کلراید[۲۵] یا اتانول همه باکتری­ها را حذف می­کنند. بنابراین پوست به طور کامل عاری از باکتری می­گردد. در این شرایط هر یک از میکروارگانیسم­ها (مفید یا مضر) شانس یکسانی برای رشد خواهد داشت.

 

اثر پری­بایوتیک[۲۶]

عوامل به هم خوردن تعادل همیشه وجود دارند. اولین راهکار ممانعت از ایجاد مزاحمت برای ارگانیسم­های مفید است. اما این راهکار همواره عملی نیست مخصوصاً در مورد کودکان، افراد سالخورده و کسانی که پوست حساس دارند.

راهکار موثرتر آن است که ارگانیسم­های مفید را با استفاده از یک ترکیب پری­بایوتیک در برابر تغییرات مهمی که در تعادل پوست به وجود می­آیند قوی­تر کنیم.

یک ترکیب پری­بایوتیک در واقع یک مکمل غذایی[۲۷] برای ارگانیسم­های مفید است که برای ارگانیسم­های مضر قابل استفاده نیست. ارگانیسم­های مفید در حضور یک ترکیب پری­بایوتیک می­توانند سریعتر از ارگانیسم­های مضر رشد نمایند. حتی هنگامی که آن تعادل حساس به هم می­خورد، این ترکیب پری­بایوتیک به یاری باکتری­های مفید شتافته و به آنها کمک می­کنند تا سریع­تر خود را بازیابی نمایند.

 پری­بایوتیک: کاربردها:

محصولات آرایشی مراقبت از کودکان[۲۸]

این گروه از محصولات به صورت روزانه و گاهی چند بار در روز استفاده می­شوند.

به عنوان مثال: ادرار سوز شدن پای بچه[۲۹]   magalat218

 شکل ۱ نشان می­دهد که وقتی نخستین لایه محافظ (ارگانیسم­های مفید) از بین برود چه بلایی یه سر پوست می­آید. این شکل ادرار سوز شدن پای بچه را نشان می­دهد که در اثر عفونت با قارچcandida  ایجاد شده است.

اگر ترکیب پری­بایوتیکی حضور نداشته باشد:

  به علت وجود ترکیبات قلیایی در ادرار، pH پوست بالا می­رود. این pH بالا برای باکتری­های مفید، محیط بسیار سخت و خشنی را فراهم می­کند. باکتری­های مفید نمی­توانند در آن محیط رشد نموده و به حیات خود ادامه دهند، به همین علت تعدادشان کاهش می­یابد. در این شرایط pH بالا، قارچ کاندیدا آلبیکانس[۳۰] فرصت را غنیمت شمرده و بر روی پوست پای بچه شروع به رشد می­کند. پس از مدتی این قارچ حاکم بر شرایط پوست آن ناحیه شده و تمام ناحیه پوشیده شده با پوشک بچه را تحت تاثیر قرار می­دهد.

  

 در حضور یک ماده پری­بایوتیک:

     در حضور یک ماده پری­بایوتیک، باکتری­های مفید سریعتر بازیابی[۳۱] می­شوند و شانس کمتری به قارچ کاندیدا آلبیکانس برای رشد می­دهند. قارچ کاندیدا نمی­تواند سریعتر رشد کند زیرا ترکیب پری­بایوتیک برایش قابل استفاده نیست. البته برای اینکه مشکل به طور کامل برطرف گردد، عوامل ایجاد اختلال در pH نیز باید برطرف گردند.

 

محصولات مراقبت از واژن[۳۲]

واژن ناحیه بسیار حساسی است که لایه شاخی برای محافظت از آن وجود ندارد. بنابراین وظیفه محافظت از آن به عهده لایه محافظتی از باکتری­های لاکتیک ساز[۳۳] می­باشد. این ناحیه فاقد حفاظت فیزیکی[۳۴] بوده و فقط حفاظت رقابتی[۳۵] در آن وجود دارد. به همین علت این تعادل حساس در آن ناحیه به راحتی به هم می­خورد. رعایت بیش از حد بهداشت[۳۶] دلیل اصلی به هم خوردن تعادل در ناحیه واژن است.

باکتری­های لاکتیک ساز به خوبی مواد پری­بایوتیک را مصرف می­کند در حالیکه آلبیکانز[۳۷] نمی­تواند آن را مصرف نماید.

محصولات بهداشتی[۳۸] (ضد عفونی کننده­ها[۳۹])

این محصولات به دو دسته تقسیم بندی می­گردند:

  • ژل­های الکلی[۴۰] برای تمیز کردن دست بدون شستشو با آب
  • دست شوهای حاوی بنزالکونیوم کلراید[۴۱]، PCMX و …

این محصولات، همگی نه فقط ارگانیسم­های مضر بلکه همه ارگانیسم­های مفید و محافظت کننده پوست را نیز از بین می­برند. در پی استفاده از این محصولات، میکروارگانیسم­های مضر و مفید و محافظت کننده پوست را نیز از بین می­برند. در پی استفاده از این محصولات، میکروارگانیسم­های مضر و مفید به یک اندازه شانس رشد مجدد بر روی پوست را خواهند داشت. در حالی که قبل از آن، هیچگاه میکروارگانیسم­های مضر تا این حد شانس نداشتند. در اثر استفاده از پری­بایوتیک میکروارگانیسم­های مفید دوباره شانس بیشتری برای بازیابی و رشد نسبت به میکروارگانیسم­های مضر خواهند داشت. 

پوست حساس

پوست­های حساس نسبت به نگهدارنده­های به کار رفته در محصولات آرایشی بسیار حساس هستند. این نگهدارنده­ها همچنین می­توانند برای رشد ارگانیسم­های مفید و محافظ مزاحمت ایجاد کنند. این مزاحمت در نهایت منجر به خارش و قرمزی پوست می­گردد. پری­بایوتیک­ها ارگانیسم­های مفید را نسبت به این مزاحمت­ها مقاوم می­سازد.

محصولات آرایشی سالمندان[۴۲]

نوسازی[۴۳] پوست در افراد سالخورده به سختی انجام می­گردد. وقتی پوست خودش را نوسازی می­کند، سلول­های مرده را در دسترس ارگانیسم­های مفید قرار می­دهد. پوست افراد سالخورده، سبوم و سلول مرده کمتری تولید می­کند. در نتیجه این ارگانیسم­ها غذای کمتری برای خوردن خواهند داشت، تعدادشان سال به سال کمتر شده و شانس بیشتری را در اختیار ارگانیسم­های مضر قرار می­دهند. پری­بایوتیک­ها این کمبود غذا را برای ارگانیسم­های مفید جبران نموده و آنها را تقویت می­نمایند. 

شامپوهای ضد شوره[۴۴]

عامل اصلی ایجاد شوره سر مخمری به نام مالیسیژافورفور[۴۵] می­باشد. این مخمر همواره بر روی پوست سر وجود دارد. زمانی که رشد این مخمر از کنترل خارج شود، پوست سر شوره می­زند. شامپوهای ضد شوره حاوی یک ترکیب ضد میکروب/ضد قارچ[۴۶] هستند که بر روی مالیسیژافورفور اثر می­کند. این شامپوها بر ارگانیسم­های مفید موجود در پوست سر نیز اثر می­گذارند. به همین علت پیشنهاد می­گردد که از شامپوی ضد شوره به صورت روزانه همچنین برای مدت طولانی استفاده نشود. زیرا این کار موجب ایجاد اختلالات جدی بر فلورای طبیعی پوست سر می­گردد.

پری­بایوتیک اضافه شده به فرمولاسیون شامپو، فلورای طبیعی پوست سر را تقویت می­کند اما بر مخمرهای ایجاد کننده شوره سر بی اثر است. بنابراین به کارگیری پری­بایوتیک در کنار ماده ضد شوره عوارض جانبی[۴۷] آن را کاهش می­دهد. شامپوی حاوی پری­بایوتیک یک محصول پیشگیری کننده برای جلوگیری از بازگشت شوره­ها خواهد بود. 

محصولات ضد آکنه

مشکل آکنه به حضور باکتری پروپیونی[۴۸] ایجاد کننده آکنه مرتبط دانسته می­شود. این باکتری همواره در غدد چربی­دار[۴۹] پوست وجود دارد. زمانی که تعداد این باکتری بسیار زیاد شود، روی پوست آکنه تشکیل می­گردد. محصولات ضد آکنه استاندارد حاوی یک ترکیب ضد میکروب هستند که این باکتری را از بین می­برد. استفاده طولانی مدت از این ترکیبات موجب به هم خوردن تعادل[۵۰] ظریف فلورای طبیعی پوست می­گردد.

استفاده از پری­بایوتیک برای این کاربرد بسیار مفید است. پری­بایوتیک در کنار ماده ضد میکروب موجب تقویت ارگانیسم­های مفید گردیده و همزمان با کشته شدن باکتری پروپیونی آکنه، بر روی پوست حفاظت رقابتی[۵۱] تشکیل می­دهد. کرم یا محصول پاک کننده حاوی پری­بایوتیک یک محصول پیشگیری کننده برای کاهش شانس بازگشت آکنه خواهد بود.

محصولات ضد آفتاب

خورشید قدرت زیادی برای از بین بردن سلول­های زنده دارد. قرار گرفتن طولانی مدت و حتی کوتاه مدت در برابر نور آفتاب می­تواند موجب آسیب رسیدن به نخستین سپر محافظ پوست (میکروارگانیسم­های مفید) گردد. نور آفتاب خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد. پس از اینکه پوست مدتی در برابر نور آفتاب قرار گرفت، عاری از همه میکروارگانیسم­ها (مفید و مضر) خواهد بود و پس از آن میکروارگانیسم­ها شانس رشد مجدد دارند؛ در حالی که هیچگاه شانس احیای میکروارگانیسم­های مضر تا این حد زیاد نبوده است. استفاده از پری­بایوتیک در محصولات محافظت در برابر آفتاب این فرصت را در اختیار میکروارگانیسم­های مفید قرار می­دهد که سریع­تر از میکروارگانیسم­های مضر رشد نمایند.

آکنه­های پوستی ایجاد شده در اثر آفتاب[۵۲] مثالی از اثرات زیانبار پرتوهای آفتاب برای میکروارگانیسم­های مفید است. 


[۱] preservatives

[۲] Excess hygiene

[۳] saprophytic

[۴] pathogenic

[۵] Saprophytic flora

[۶] Pathogenic flora

[۷] First barrier

[۸] Competitive protection

[۹] symdiosis

[۱۰] Functions of the residual organisms

[۱۱] Immune system

[۱۲] Surface antigens

[۱۳] the essential balance

[۱۴] The causes for disturbance in the delicate balance

[۱۵] Abrupt changes

[۱۶] Excess sun

[۱۷] Sun acne

[۱۸] Red spots

[۱۹] Adult acne

[۲۰] Cold sores

[۲۱] Reaction urticaria

[۲۲] Mal nutrition

[۲۳] Household chemicals

[۲۴] disinfectants

[۲۵] Benzalkonium chloride

[۲۶] Prebiotic effect

[۲۷] Food supplement

[۲۸] Baby cosmetics

[۲۹] Diaper rash

[۳۰] Candida albicans

[۳۱] recover

[۳۲] Feminine care

[۳۳] lactobacilli

[۳۴] Physical protection

[۳۵] Competitive protection

[۳۶] Excess of hygiene

[۳۷] Candida albicans

[۳۸] Hygiene products

[۳۹] disinfectants

[۴۰] Alcohol gel

[۴۱] Benzalkonium chloride

[۴۲] Elderly cosmetics

[۴۳] renewal

[۴۴] Anti dandruff shampoo

[۴۵] Malassezia furfur (pityrosporum ovale)

[۴۶] Anti- microbial/fungi

[۴۷] Side effect

[۴۸] Propionibacterium acnes

[۴۹] Sebaceous glands

[۵۰] Delicate balance

[۵۱] Competitive protection

[۵۲] Sun acne

مطالب مرتبط

حضور گروه بهداشتی فیروز در سی و یکمین نمایشگاه بین المللی ایران بیوتی و کلین 29 فروردین 1403
حضور معاون هماهنگی کسب و کار وزارت صمت در گروه بهداشتی فیروز 16 اسفند 1402
تجلیل از مدیر عامل گروه بهداشتی فیروز در هشتمین دوره جایزه ملی امین‌الضرب 13 اسفند 1402
حضور نماینده گروه بهداشتی فیروز در اولین رویداد سراسری نابینایان و تحول دیجیتال 2 اسفند 1402
گروه تولیدی فیروز برای سیزدهمین سال متوالی به‌عنوان واحد نمونه استانی استاندارد انتخاب شد 20 دی 1402
گزارش تصویری نمایشگاه  ایران کازمتیکا دی ماه ۱۴۰۲ 13 دی 1402

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

نقش میکروارگانیسم­های مفید روی پوست و مراقبت از آنها

نقش میکروارگانیسم­های مفید روی پوست و مراقبت از آنها

 

واحد تحقیق و توسعه فیروز

مقدمه

حتی زمانی که احساس می­کنید خیلی تنهایید، میلیاردها دوست نامرئی و وفادار اطراف شما را احاطه کرده­اند. آنها به شما بسیار نزدیکند، خیلی نزدیکتر از آنکه فکرش را بکنید. در واقع بر روی بدن شما قرا گرفته­اند!

این دوستان نامرئی، باکتری­ها، قارچ­ها و کپک­های بومی پوست ما هستند که از عرق، چربی و سلول­های مرده پوست ما تغذیه می­کنند و در عوض، از ما در برابر باکتری­ها و قارچ­های متعارض محافظت می­نمایند. این ارگانیسم­ها به گونه­ای تمام قسمت­های پوست را فرا گرفته­اند، که جایی برای ارگانیسم­های خارجی و متعارض باقی نمی­گذارند. ارگانیسم­های متعارض می­توانند موجب خارش، قرمزی، ریزش بیش از حد پوست، جوش­های قرمز و سوزش پوست شوند.

متاسفانه این دوستان نامرئی و ارزشمند ما برای زندگی نیاز به یک شرایط تعادلی حساس دارند. عوامل متعددی همچون پرزرواتیوها[۱] (نگهدارنده­ها)، سرمای بیش از حد، نور خورشید، داروها (بخصوص آنتی­بیوتیک­ها) و حتی رعایت بیش از حد[۲] بهداشت می­توانند این تعادل را به هم بزنند. در اثر به هم خوردن این تعادل، تعداد دوستان ما کاهش یافته و جای آنها را ارگانیسم­های متعارض می­گیرند. به این ترتیب، پوست احساس ناراحتی نموده و زیبایی خود را از دست می­دهد. 

فعالیت­های میکروارگانیزم­های مفید پوست

ریزه خواری[۳] در برابر بیماری­زایی[۴]

خارجی­ترین لایه پوست ما از ارگانیسم­های مختلفی تشکیل شده است که عرق، چربی طبیعی و سلول­های مرده پوستمان را به عنوان غذا مصرف می­کنند. این ارگانیسم­ها علاوه بر پاکسازی پوست، از زیبایی و سلامت آن نیز در برابر ارگانیسم­های مضر محافظت می­کنند. ارگانیسم­های مفید و مورد علاقه ما «فلورای ریزه خوار[۵] (ساپروفیتیک)» و ارگانیسم­های مضر و دشمن ما «فلورای بیماری زا[۶] (پاتوژنیک)» می­باشند. در جدول ۱ لیستی از رایج­ترین ارگانیسم­های مفید (ستون چپ) و مضر (ستون سمت راست) به شکل خلاصه معرفی شده است: 

c4b56cvbmagalat217

نخستین سپر حفاظتی[۷]

پوست ما همانند سپری در برابر محیط عمل می­کند. لایه شاخی مانند یک سپر قابل انعطاف عمل نموده، مواد بیگانه را بیرون و آب مورد نیاز را درون بافت پوست نگه می­دارد. اما این تصور درست نیست که فقط لایه شاخی از ما در برابر حملات باکتری­ها محافظت می­کند. بر روی لایه شاخی، لایه محافظ دیگری نیز وجود دارد که جلوی نفوذ بسیاری از ترکیبات را به داخل پوست می­گیرد. این لایه به عنوان یک لایه محافظ فیزیکی عمل نمی­کند، بلکه محافظت آن از نوع رقابتی است.

حفاظت رقابتی[۸]

نخستین سپر حفاظتی در واقع جزئی از بدن ما نیست، بلکه از میلیاردها میکروارگانیسم مفید تشکیل شده است که بر روی پوست ما زندگی می­کنند. این ارگانیسم­ها خودشان را به شرایط طبیعی پوست ما (pH، رطوبت، دما و ….) وفق داده­اند. آنها به پوست صدمه­ای نمی­زنند زیرا به آن احتیاج دارند. پوست ما و این ارگانیسم­های مفید در یک محیط دوستانه با یکدیگر همزیستی[۹] کامل دارند. وقتی یک ارگانیسم بیگانه (مضر) می­خواهد بر روی پوست قرار گیرد، با مشکلات فراوانی روبرو می­شود:

  • اول از همه اینکه شرایط پوست به نفع ارگانیسم­های مفید است نه ارگانیسم­های مضر. ارگانیسم بیگانه با وارد شدن به این محیط همانند اسکیمویی که وارد بیان­های آفریقا شده احساس ناراحتی و پشیمایی می­کند.
  • دوم آنکه ارگانیسم بیگانه وارد محیطی می­شود که در آن میلیاردها ارگانیسم برای خودش غریبه وجود دارد. بنابراین نمی­تواند با آنها دوست شود و در کنار آنها تشکیل کلونی دهد.
  • سوم آنکه میکروارگانیسم­های مفید آن قدر تعدادشان زیاد است که تمام غذاها (عرق، چربی و …) را می­خورند و چیزی برای ارگانیسم­های بیگانه باقی نمی­گذارند. ارگانیسم­های دوستدار ما ارگانیسم­های بیگانه را نمی­کشند بلکه آن قدر زندگی را برایشان سخت می­کنند که شانسی برای بقا و رشدشان باقی نخواهد ماند.

نقش ارگانیسم­های مفید[۱۰]

ارگانیسم­های مفید علاوه بر حفاظت رقابتی که در بالا شرح داده شد، کارهای مفید دیگری نیز می­کنند که از میان آنها می­توان موارد زیر را برشمرد:

  • مشارکت در متابولیسم پوست: ترشح آنزیم­های ضروری (مانند لیپازها)، تولید لاکتیک اسید (مورد نیاز برای برقراری توازن pH)
  • تقویت سیستم ایمنی[۱۱] توسط آنتی­ژن­های سطحی[۱۲]

 تعادل ضروری[۱۳]

وجود نخستین لایه محافظ منوط به بقای ارگانیسم­های مفید و بقای ارگانیسم­های مفید منوط به برقراری شرایط مناسب بر روی پوست می­باشد. بین لایه روئین پوست و ارگانیسم­های مفید تعادل حساسی برقرار است که کوچکترین مزاحمتی می­تواند این تعادل را به هم بزند. در اثر به هم خوردن این تعادل، جمعیت ساکنین سرزمین پوست ما یعنی ارگانیسم­های مفید کاهش یافته و گاهی به طور کامل تخلیه می­گردد. در این شرایط باکتری­های مضر از فرصت استفاده نموده، جای آنها را اشغال و شروع به رشد و تکثیر در سرزمین پوست ما می­کنند. با زیاد شدن جمعیت، این باکتری­های مضر هستند که تعیین می­کنند چه شرایطی باید بر پوست حاکم باشد. شرایط جدید مطلقاً به نفع باکتری­های مفید نیست. بنابراین تعداد باکتری­های مفید رفته رفته کاهش یافته و نهایتاً نخستین لایه محافظ از بین می­رود. عواقب از بین رفتن این لایه محافظ در نمودار زیر به تصویر کشیده شده است: 

magalat216

عوامل برهم زننده این تعادل حساس[۱۴]:

آلودگی هوا

دود و غبارات برخاسته از سیگار

گازهای خارج شده از اگزوز اتومبیل

تغییرات ناگهانی[۱۵] دمای هوا

رفتن از یک اتاق بسیار گرم به سرمای شدید

خارج شدن از ماشین کولردار در هوای بسیار گرم

نور بیش از حد خورشید[۱۶]

جوش­های پوستی ناشی از نور خورشید[۱۷]

سرمای بیش از حد

تشکیل لکه­های قرمز[۱۸] بر روی پوست هنگام اسکی کردن

سن

کودکان: هنوز ارگانیسم­های مفید و ریزه­خوار به حد کافی بر روی پوستشان تشکیل نشده است.

نوجوانان: جوش غرور

خانم­های باردار: تغییرات هورمونی

سالمندان: پوستشان سبوم کمتری ترشح می­کند، در نتیجه تعداد ارگانیسم­های مفید بومی پوستشان کمتر است.

استرس

آکنه بزرگسالان[۱۹]، التهاب در اثر سرما[۲۰]، ورم کهیر[۲۱]

سوء تغذیه[۲۲]

کمبود ویتامین­ها و اسیدهای آمینه ضروری

استفاده از لوازم آرایشی

نگهدارنده­های به کار رفته در محصولات آرایشی، ارگانیسم­های مفید را نیز از بین می­برند.

برخی از محصولات آرایشی pH پوست را تغییر می­دهند.

محصولات آرایشی ممکن است آلوده شده باشند.

اسیدهای آلفا-هیدروکسی باکتری­های مفید را از روی سطح پوست زدوده و موجب بالا رفتن احتمال عفونت و … می­گردند.

استفاده از مواد شیمیایی پاک کننده مورد استفاده در منازل[۲۳]

استفاده از دترجنت­ها موجب زدوده شدن باکتری­های مفید می­گردد.

صابون­های قلیایی موجب تغییر pH پوست و در نتیجه تخریب ارگانیسم­های مفید می­گردد.

استفاده از ضد عفونی کننده­ها[۲۴]

ضد عفونی کننده­ها مانند بنزآلکونیوم کلراید[۲۵] یا اتانول همه باکتری­ها را حذف می­کنند. بنابراین پوست به طور کامل عاری از باکتری می­گردد. در این شرایط هر یک از میکروارگانیسم­ها (مفید یا مضر) شانس یکسانی برای رشد خواهد داشت.

 

اثر پری­بایوتیک[۲۶]

عوامل به هم خوردن تعادل همیشه وجود دارند. اولین راهکار ممانعت از ایجاد مزاحمت برای ارگانیسم­های مفید است. اما این راهکار همواره عملی نیست مخصوصاً در مورد کودکان، افراد سالخورده و کسانی که پوست حساس دارند.

راهکار موثرتر آن است که ارگانیسم­های مفید را با استفاده از یک ترکیب پری­بایوتیک در برابر تغییرات مهمی که در تعادل پوست به وجود می­آیند قوی­تر کنیم.

یک ترکیب پری­بایوتیک در واقع یک مکمل غذایی[۲۷] برای ارگانیسم­های مفید است که برای ارگانیسم­های مضر قابل استفاده نیست. ارگانیسم­های مفید در حضور یک ترکیب پری­بایوتیک می­توانند سریعتر از ارگانیسم­های مضر رشد نمایند. حتی هنگامی که آن تعادل حساس به هم می­خورد، این ترکیب پری­بایوتیک به یاری باکتری­های مفید شتافته و به آنها کمک می­کنند تا سریع­تر خود را بازیابی نمایند.

 پری­بایوتیک: کاربردها:

محصولات آرایشی مراقبت از کودکان[۲۸]

این گروه از محصولات به صورت روزانه و گاهی چند بار در روز استفاده می­شوند.

به عنوان مثال: ادرار سوز شدن پای بچه[۲۹]   magalat218

 شکل ۱ نشان می­دهد که وقتی نخستین لایه محافظ (ارگانیسم­های مفید) از بین برود چه بلایی یه سر پوست می­آید. این شکل ادرار سوز شدن پای بچه را نشان می­دهد که در اثر عفونت با قارچcandida  ایجاد شده است.

اگر ترکیب پری­بایوتیکی حضور نداشته باشد:

  به علت وجود ترکیبات قلیایی در ادرار، pH پوست بالا می­رود. این pH بالا برای باکتری­های مفید، محیط بسیار سخت و خشنی را فراهم می­کند. باکتری­های مفید نمی­توانند در آن محیط رشد نموده و به حیات خود ادامه دهند، به همین علت تعدادشان کاهش می­یابد. در این شرایط pH بالا، قارچ کاندیدا آلبیکانس[۳۰] فرصت را غنیمت شمرده و بر روی پوست پای بچه شروع به رشد می­کند. پس از مدتی این قارچ حاکم بر شرایط پوست آن ناحیه شده و تمام ناحیه پوشیده شده با پوشک بچه را تحت تاثیر قرار می­دهد.

  

 در حضور یک ماده پری­بایوتیک:

     در حضور یک ماده پری­بایوتیک، باکتری­های مفید سریعتر بازیابی[۳۱] می­شوند و شانس کمتری به قارچ کاندیدا آلبیکانس برای رشد می­دهند. قارچ کاندیدا نمی­تواند سریعتر رشد کند زیرا ترکیب پری­بایوتیک برایش قابل استفاده نیست. البته برای اینکه مشکل به طور کامل برطرف گردد، عوامل ایجاد اختلال در pH نیز باید برطرف گردند.

 

محصولات مراقبت از واژن[۳۲]

واژن ناحیه بسیار حساسی است که لایه شاخی برای محافظت از آن وجود ندارد. بنابراین وظیفه محافظت از آن به عهده لایه محافظتی از باکتری­های لاکتیک ساز[۳۳] می­باشد. این ناحیه فاقد حفاظت فیزیکی[۳۴] بوده و فقط حفاظت رقابتی[۳۵] در آن وجود دارد. به همین علت این تعادل حساس در آن ناحیه به راحتی به هم می­خورد. رعایت بیش از حد بهداشت[۳۶] دلیل اصلی به هم خوردن تعادل در ناحیه واژن است.

باکتری­های لاکتیک ساز به خوبی مواد پری­بایوتیک را مصرف می­کند در حالیکه آلبیکانز[۳۷] نمی­تواند آن را مصرف نماید.

محصولات بهداشتی[۳۸] (ضد عفونی کننده­ها[۳۹])

این محصولات به دو دسته تقسیم بندی می­گردند:

  • ژل­های الکلی[۴۰] برای تمیز کردن دست بدون شستشو با آب
  • دست شوهای حاوی بنزالکونیوم کلراید[۴۱]، PCMX و …

این محصولات، همگی نه فقط ارگانیسم­های مضر بلکه همه ارگانیسم­های مفید و محافظت کننده پوست را نیز از بین می­برند. در پی استفاده از این محصولات، میکروارگانیسم­های مضر و مفید و محافظت کننده پوست را نیز از بین می­برند. در پی استفاده از این محصولات، میکروارگانیسم­های مضر و مفید به یک اندازه شانس رشد مجدد بر روی پوست را خواهند داشت. در حالی که قبل از آن، هیچگاه میکروارگانیسم­های مضر تا این حد شانس نداشتند. در اثر استفاده از پری­بایوتیک میکروارگانیسم­های مفید دوباره شانس بیشتری برای بازیابی و رشد نسبت به میکروارگانیسم­های مضر خواهند داشت. 

پوست حساس

پوست­های حساس نسبت به نگهدارنده­های به کار رفته در محصولات آرایشی بسیار حساس هستند. این نگهدارنده­ها همچنین می­توانند برای رشد ارگانیسم­های مفید و محافظ مزاحمت ایجاد کنند. این مزاحمت در نهایت منجر به خارش و قرمزی پوست می­گردد. پری­بایوتیک­ها ارگانیسم­های مفید را نسبت به این مزاحمت­ها مقاوم می­سازد.

محصولات آرایشی سالمندان[۴۲]

نوسازی[۴۳] پوست در افراد سالخورده به سختی انجام می­گردد. وقتی پوست خودش را نوسازی می­کند، سلول­های مرده را در دسترس ارگانیسم­های مفید قرار می­دهد. پوست افراد سالخورده، سبوم و سلول مرده کمتری تولید می­کند. در نتیجه این ارگانیسم­ها غذای کمتری برای خوردن خواهند داشت، تعدادشان سال به سال کمتر شده و شانس بیشتری را در اختیار ارگانیسم­های مضر قرار می­دهند. پری­بایوتیک­ها این کمبود غذا را برای ارگانیسم­های مفید جبران نموده و آنها را تقویت می­نمایند. 

شامپوهای ضد شوره[۴۴]

عامل اصلی ایجاد شوره سر مخمری به نام مالیسیژافورفور[۴۵] می­باشد. این مخمر همواره بر روی پوست سر وجود دارد. زمانی که رشد این مخمر از کنترل خارج شود، پوست سر شوره می­زند. شامپوهای ضد شوره حاوی یک ترکیب ضد میکروب/ضد قارچ[۴۶] هستند که بر روی مالیسیژافورفور اثر می­کند. این شامپوها بر ارگانیسم­های مفید موجود در پوست سر نیز اثر می­گذارند. به همین علت پیشنهاد می­گردد که از شامپوی ضد شوره به صورت روزانه همچنین برای مدت طولانی استفاده نشود. زیرا این کار موجب ایجاد اختلالات جدی بر فلورای طبیعی پوست سر می­گردد.

پری­بایوتیک اضافه شده به فرمولاسیون شامپو، فلورای طبیعی پوست سر را تقویت می­کند اما بر مخمرهای ایجاد کننده شوره سر بی اثر است. بنابراین به کارگیری پری­بایوتیک در کنار ماده ضد شوره عوارض جانبی[۴۷] آن را کاهش می­دهد. شامپوی حاوی پری­بایوتیک یک محصول پیشگیری کننده برای جلوگیری از بازگشت شوره­ها خواهد بود. 

محصولات ضد آکنه

مشکل آکنه به حضور باکتری پروپیونی[۴۸] ایجاد کننده آکنه مرتبط دانسته می­شود. این باکتری همواره در غدد چربی­دار[۴۹] پوست وجود دارد. زمانی که تعداد این باکتری بسیار زیاد شود، روی پوست آکنه تشکیل می­گردد. محصولات ضد آکنه استاندارد حاوی یک ترکیب ضد میکروب هستند که این باکتری را از بین می­برد. استفاده طولانی مدت از این ترکیبات موجب به هم خوردن تعادل[۵۰] ظریف فلورای طبیعی پوست می­گردد.

استفاده از پری­بایوتیک برای این کاربرد بسیار مفید است. پری­بایوتیک در کنار ماده ضد میکروب موجب تقویت ارگانیسم­های مفید گردیده و همزمان با کشته شدن باکتری پروپیونی آکنه، بر روی پوست حفاظت رقابتی[۵۱] تشکیل می­دهد. کرم یا محصول پاک کننده حاوی پری­بایوتیک یک محصول پیشگیری کننده برای کاهش شانس بازگشت آکنه خواهد بود.

محصولات ضد آفتاب

خورشید قدرت زیادی برای از بین بردن سلول­های زنده دارد. قرار گرفتن طولانی مدت و حتی کوتاه مدت در برابر نور آفتاب می­تواند موجب آسیب رسیدن به نخستین سپر محافظ پوست (میکروارگانیسم­های مفید) گردد. نور آفتاب خاصیت ضد عفونی کنندگی دارد. پس از اینکه پوست مدتی در برابر نور آفتاب قرار گرفت، عاری از همه میکروارگانیسم­ها (مفید و مضر) خواهد بود و پس از آن میکروارگانیسم­ها شانس رشد مجدد دارند؛ در حالی که هیچگاه شانس احیای میکروارگانیسم­های مضر تا این حد زیاد نبوده است. استفاده از پری­بایوتیک در محصولات محافظت در برابر آفتاب این فرصت را در اختیار میکروارگانیسم­های مفید قرار می­دهد که سریع­تر از میکروارگانیسم­های مضر رشد نمایند.

آکنه­های پوستی ایجاد شده در اثر آفتاب[۵۲] مثالی از اثرات زیانبار پرتوهای آفتاب برای میکروارگانیسم­های مفید است. 


[۱] preservatives

[۲] Excess hygiene

[۳] saprophytic

[۴] pathogenic

[۵] Saprophytic flora

[۶] Pathogenic flora

[۷] First barrier

[۸] Competitive protection

[۹] symdiosis

[۱۰] Functions of the residual organisms

[۱۱] Immune system

[۱۲] Surface antigens

[۱۳] the essential balance

[۱۴] The causes for disturbance in the delicate balance

[۱۵] Abrupt changes

[۱۶] Excess sun

[۱۷] Sun acne

[۱۸] Red spots

[۱۹] Adult acne

[۲۰] Cold sores

[۲۱] Reaction urticaria

[۲۲] Mal nutrition

[۲۳] Household chemicals

[۲۴] disinfectants

[۲۵] Benzalkonium chloride

[۲۶] Prebiotic effect

[۲۷] Food supplement

[۲۸] Baby cosmetics

[۲۹] Diaper rash

[۳۰] Candida albicans

[۳۱] recover

[۳۲] Feminine care

[۳۳] lactobacilli

[۳۴] Physical protection

[۳۵] Competitive protection

[۳۶] Excess of hygiene

[۳۷] Candida albicans

[۳۸] Hygiene products

[۳۹] disinfectants

[۴۰] Alcohol gel

[۴۱] Benzalkonium chloride

[۴۲] Elderly cosmetics

[۴۳] renewal

[۴۴] Anti dandruff shampoo

[۴۵] Malassezia furfur (pityrosporum ovale)

[۴۶] Anti- microbial/fungi

[۴۷] Side effect

[۴۸] Propionibacterium acnes

[۴۹] Sebaceous glands

[۵۰] Delicate balance

[۵۱] Competitive protection

[۵۲] Sun acne

مطالب مرتبط

حضور گروه بهداشتی فیروز در سی و یکمین نمایشگاه بین المللی ایران بیوتی و کلین 29 فروردین 1403
حضور معاون هماهنگی کسب و کار وزارت صمت در گروه بهداشتی فیروز 16 اسفند 1402
تجلیل از مدیر عامل گروه بهداشتی فیروز در هشتمین دوره جایزه ملی امین‌الضرب 13 اسفند 1402
حضور نماینده گروه بهداشتی فیروز در اولین رویداد سراسری نابینایان و تحول دیجیتال 2 اسفند 1402
گروه تولیدی فیروز برای سیزدهمین سال متوالی به‌عنوان واحد نمونه استانی استاندارد انتخاب شد 20 دی 1402
گزارش تصویری نمایشگاه  ایران کازمتیکا دی ماه ۱۴۰۲ 13 دی 1402

محصولات

محصولات گروه بهداشتی فیروز با دارا بودن بالاترین استانداردهای کیفی در طی تمام سالهای فعالیت، موفق شده تا با جذب اعتماد مشتریان، حضور مداومی در سبد محصولات بهداشتی خانواده ها داشته باشد.

ارتباط با ما

گروه بهداشتی فیروز

گروه بهداشتی فیروز

تمامی حقوق مطالب برای “گروه بهداشتی فیروز”محفوظ است و هرگونه کپی برداری بدون ذکر منبع ممنوع می باشد.

طراحی و اجرا :  گروه بهداشتی فیروز

0:00
0:00